Skip to main content
Psychiatrie en Filosofie

Ervaring, kennis, wijsheid. Filosoferen in de psychiatrische praktijk

Op 9 september 2025 start voor de tweede keer de online cursus 'Ervaring, kennis, wijsheid', met zeven nieuwe gastdocenten en begeleid door filosoof en ervaringsdeskundige Wouter Kusters. Deze cursus is bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in ervaringen met psychiatrie en filosofie.

In de dagelijkse praktijk van de psychiatrie staan de ervaringen van patiënten centraal. Hulpverleners zien afwijkend of problematisch gedrag en luisteren naar wat hun patiënten daarbij te vertellen hebben over, en vanuit, hun ervaringen. In de (therapeutische) gesprekken en interacties tussen patiënten en hun omgeving gaat het behalve over ervaringen ook om kennis. Wat weten hulpverleners over de problemen van hun patiënten? En welke kennis hebben patiënten over zichzelf? Wat voor soorten kennis worden op welke manier gebruikt? Hoe verhoudt kennis zich tot stigma en zelf-stigma?

Door het opdoen van ervaringen – of dat nu als patiënt is of als hulpverlener -- en het verwerken hiervan in kennis en zelfkennis, kunnen mensen veranderen. Wellicht komen mensen in hun levensloop of loopbaan – als patiënt en/of als hulpverlener – tot nieuwe inzichten of zelfs tot ‘wijsheid’. Hoe verhouden vormen van wijsheid zich tot opgedane ervaringen en aangeleerde kennis? Hoe verhouden wijsheid, eigenwijsheid, stigma en identiteit zich tot elkaar?

In deze cursus onderzoeken we ervaring, kennis en wijsheid en hun interactie en werking in de psychiatrische praktijk. Het gaat om vragen als: 
  • Wat bedoelen we als we het over (psychopathologische) ‘ervaring’ hebben? 
  • Wat heeft ervaring te maken met perceptie, emotie, cognitie en taal? 
  • Hoe verhouden kennis en ervaring zich tot elkaar? 
  • Wat is de rol van wijsheid in de psychiatrische praktijk? 
  • Is wijsheid overdraagbaar en hoe verhoudt wijsheid zich tot (professionele én persoonlijke) identiteit?

Met deze cursus beogen we begrippen als ervaring, kennis en wijsheid van diverse kanten te onderzoeken en nader inzicht daarin te krijgen, om zo het filosoferen in de psychiatrische praktijk, door alle betrokkenen, te bevorderen.

Voor wie?
Deze cursus richt zich op iedereen die geïnteresseerd is in de psychiatrie en filosofie: hulpverleners, ervaringsdeskundigen, AIOs, studenten, filosofen, en overige belangstellenden. De docenten spreken Nederlands. Sommige literatuur is in het Engels. 

Wanneer
De online cursus vindt plaats in het najaar van 2025, en bestaat uit acht dinsdagavonden om de twee weken van 19:30 tot 21:30 (inclusief pauze). Data: 9 september, 23 september, 7 oktober, 21 oktober, 4 november, 18 november, 2 december en 16 december.

Werkwijze
In acht bijeenkomsten onderzoeken we met acht docenten de bovenvermelde vragen verder. Van deze acht is ongeveer de helft ervaringsdeskundig, en de andere helft hulpverlener. In de eerste les introduceert Wouter Kusters de problematiek. In elk van de zeven lessen daarna is er één gastdocent, die een presentatie houdt rond de drie hoofdbegrippen. Na elke presentatie is er een vraaggesprek met de gastdocent, en is er uitgebreid ruimte voor gesprek tussen de cursisten onderling, en plenair met de docent(en).  

Kosten
  • Standaardprijs: 250 euro 
  • Voor AiOs, studenten en ervaringsdeskundigen: 120 euro
  • Voor donateurs van de Stichting: 225 euro
  • Voor donateurs die AiO, student of ervaringsdeskundig zijn: 105 euro

Donateurs van de Stichting kunnen de kortingscode aanvragen via e-mail info@psychiatrieenfilosofie.nl. De prijzen zijn inclusief digitaal studiemateriaal.

Aanmelden 
Aanmelden voor deze cursus is mogelijk via het ticketkantoor, zie hier. Mocht u een vraag hebben, mail ons via info@psychiatrieenfilosofie.nl. 

Inhoud bijeenkomsten (informatie wordt de komende tijd aangevuld)
9 september: Wouter Kusters - Introductie 

Wouter Kusters is filosoof, taalwetenschapper en ervaringsdeskundige, en schreef Pure waanzin: zoektocht naar de psychotische ervaring (2004) en Filosofie van de waanzin (2014). Hij onderzoekt, doceert en schrijft over ervaringen van en reflecties op waanzin of psychose. In deze eerste, inleidende bijeenkomst worden de begrippen ervaring, kennis en wijsheid besproken, en laat Kusters zien hoe deze op uiteenlopende manieren worden gebruikt in de filosofie, in de psychiatrie en in het alledaags taalgebruik. Daarnaast gaat de docent nader in op het specifieke begrip van “psychotische ervaring”, en op de verleidingen, valkuilen, én mogelijkheden van taal van/over waanzin."


Literatuur:

Wouter Kusters: Afwijkingen in het duister. Over vleermuizen, vluchtelingen, visionairen en filosofen (to be published, 2025).

Wouter Kusters: Disruption, Recovery, Religion and the Value of Crisis. In: Olsman et al. Recovery. The interface between Psychiatry and Spiritual Care


23 september: Cynthia Dorrestijn

7 oktober: Floortje Scheepers

21 oktober: Ewout Kattouw


4 november: Derek Strijbos


18 november: Sanneke de Haan


2 december: José Hoekstra

16 december: Naud van der Ven