Skip to main content
Psychiatrie en Filosofie

Webinar Wanen II
​i.s.m. beGeesterd, centrum voor filosofie & psychiatrie

Vrijdag 26 maart gaven Robert Swier en Berry Vorstenbosch presentaties over psychose, mystiek en religie en gingen in gesprek met geestelijk verzorger Eva Ouwehand en psychiater Alan Ralston


Wanen worden doorgaans beschouwd als incorrecte overtuigingen die moeilijk weerlegd kunnen worden, en waar patiënten last van hebben. Ze komen veel voor en verschillen in ernst, inhoud en hardnekkigheid. Sommige mensen lijden aan wanen in het kader van een psychiatrische aandoening of kwetsbaarheid. Vanuit meerdere invalshoeken is de afgelopen decennia geprobeerd om wanen beter te begrijpen en te behandelen, zoals vanuit de cognitieve psychologie, neurobiologie, epidemiologie, en psychodynamische hoeken.

Op dit tweede webinar over wanen (info over de eerste, zie hier), gingen we nader in op ervaringen, verwoordingen en duidingen die veelal 'spiritueel' of 'mystiek' worden genoemd.


U kunt dit webinar op video terugkijken, de uitgeschreven teksten en powerpresentaties bekijken, en eventueel het boek van Berry Vorstenbosch bestellen, op de volgende manieren:


  • Ticket voor 4 videopresentaties + teksten/powerpoint + boek* van Berry Vorstenbosch, "De overtocht": 30 euro (w.w. 29,95)
  • Ticket Donateurs voor 4 videopresentaties + teksten/powerpoint + boek* van Berry Vorstenbosch "De overtocht": 20 euro (w.w. 29,95) (Info over donateurschap: hier)
  • Ticket: 10 euro voor 4 videopresentaties + teksten 
  • Donateurs gratis, aanmelding door een mail te sturen naar info@psychiatrieenfilosofie.nl. (Info over donateurschap: hier)

Ticketpagina: zie hier.

*Het boek van Berry Vorstenbosch verscheen eind maart 2021, bij Uitgeverij Lontano (zie hier) en wordt u gratis toegestuurd. 


Programma:

15.00 - 15.05 Opening door Alan Ralston

15.05 - 15.25 Presentatie door Robert Swier (inclusief korte reacties van Alan en webinardeelnemers)

15.25 - 15.45 Presentatie door Berry Vorstenbosch (inclusief korte reacties van Alan en webinardeelnemers)

15.45 - 16.05 Presentatie door Eva Ouwehand

16.05 - 17.00 Gesprek met deelnemers en webinargasten


Informatie over de sprekers en presentaties

Robert Swier is opgeleid als Werktuigbouwkundige en Verkeersvlieger. Als piloot heeft hij gewerkt tussen 1991 en 2004. Sinds 2010 werkt hij als Manager Operations bij een bedrijf, gespecialiseerd in Industriële Automatisering. In december 2004 en februari 2005, maar ook in november 2016 maakte hij iets mee dat in de psychiatrie een psychose wordt genoemd. Hiervoor is hij 3 maal kortstondig opgenomen geweest op gesloten afdelingen van psychiatrische inrichtingen. Tijdens deze verblijven moest hij ook 2 periodes in een isoleercel verblijven.


Zijn interesse in de zin en betekenis van het leven kreeg in deze periodes een aanzienlijke impuls en hij doorleefde een mystiek-spirituele ommekeer. Hij woont met zijn vrouw in Westerbork en heeft 2 uitwonende studerende kinderen. Naast zijn interesse voor mystiek en religie houdt hij van het bestuderen van en lezen over Filosofie en (de grenzen van) Natuurwetenschappen, in de meest ruime zin van het woord.


In zijn presentatie zal Robert Swier een pleidooi houden voor een mystieke-spirituele benadering van de psychose. Aangezien mystiek zich moeilijk laat beschrijven, zal de auteur laten zien wat de mystiek-psychotische ervaring is. Hij zal een nauwgezet verslag doen van één van zijn piek-ervaringen tijdens de mystieke momenten, die door anderen als een acute psychose worden beschreven. Daarnaast zal hij laten zien hoe opmerkelijk dicht zijn ervaringen liggen tegen datgene wat we in mystieke teksten van vele eeuwen geleden tegenkomen.


Berry Vorstenbosch is afgestudeerd anglist, programmeur en deskundige op het gebied van de Franse-Amerikaanse filosoof en religiedenker René Girard. In zijn adolescentie maakte hij enkele psychoses mee. Deze heeft hij later in zijn werk als Girardonderzoeker en schrijver, verwerkt tot een boek, De overtocht: Filosofische blik op een psychose (meer informatie, zie hier). Berry Vorstenbosch woont in Amsterdam en is tegenwoordig werkzaam als tester bij een grote winkelketen.


In zijn presentatie zet Berry Vorstenbosch uiteen wat psychoses in het algemeen, en de zijne in het bijzonder, te maken hebben met verlangens, voorbeeldfiguren, en het verdwijnen van distantie tussen het zelf en een mythische ander. Hij beschrijft de psychotische dynamiek met behulp van begrippen ontleend aan het werk van Girard, zoals metafysische begeerte en mimesis, en geeft verhelderende voorbeelden uit eigen leven en de literatuur. Wat Berry Vorstenbosch laat zien is dat een psychose van binnenuit beschreven kan worden als een samenhangend reisverhaal, waarin wanen kunnen sturen en verleiden en meer zijn dan alleen maar symptomen van ziekte en verwarring.


Eva Ouwehand is theoloog en werkt sinds 1988 als geestelijk verzorger, op dit moment bij Altrecht GGz. Zij promoveerde in 2020 op betekenisgeving van religieuze en spirituele ervaringen van mensen met een bipolaire diagnose (zie ook hier). Eva is mede-initiatiefnemer van een project ‘Spiritualiteit in balans’ waarbij uitwisseling van ervaringen en de betekenis daarvan voor het leven van mensen centraal staat (www.spiritualiteitinbalans.nl).


In haar bijdrage zal Eva Ouwehand uiteenzetten dat verschillende zienswijzen op religieuze of spirituele ervaringen in de context van een psychose elkaar niet uit hoeven sluiten. Medische en persoonlijke verklaringsmodellen zijn beide verweven met de bredere cultuur waarin wij leven, waarin nieuwe betekenissen van spiritualiteit en religie ontstaan. Zij zal reageren op de bijdragen van Robert Swier en Berry Vorstenbosch vanuit het empirische onderzoek dat zij gedaan heeft. 

Alan Ralston is filosoof en psychiater in het UMC Utrecht, en bestuurslid van de Stichting Psychiatrie en Filosofie. 


(Info over eerdere P.C.Kuiperbijeenkomsten, zie hier)

(De teksten en presentaties van het eerdere webinar van 27/11 hebben we in een PDF-boekje gebundeld. U kunt deze hier downloaden).